|
Οι φλεγμονές του μαστού διακρίνονται σε τρείς μεγάλες κατηγορίες: τις φλεγμονές της περιόδου γαλουχίας, τις φλεγμονές εκτός περιόδου γαλουχίας και τον φλεγμονώδη καρκίνο.
Φλεγμονές εκτός περιόδου γαλουχίας:
Οι φλεγμονές που εμφανίζονται εκτός της περιόδου της γαλουχίας διακρίνονται σε:
- Περιπορική Μαστίτιδα
- Κοκκιωματώδη Μαστίτιδα
- Ειδική Μαστίτιδα (φυματίωση, σύφιλη, από σιλικόνη/ξένο σώμα, έκζεμα, από διαπύηση σμηγματογόνου κύστης στην περιοχή του μαστού, κλπ)
Η φλεγμονή του μαστού μπορεί να αφορά την περιοχή γύρω από τη θηλή και τη θηλαία άλω ή να εμφανίζεται στην περιφέρεια του μαστού. Στην δεύτερη περίπτωση η νόσος μπορεί να σχετίζεται με άλλες παθήσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα, θεραπεία με στεροειδή φάρμακα, τραύμα, κ.α. Ανεξαρτήτου του είδους και του αιτίου που προκάλεσε την μαστίτιδα, η φλεγμονή μπορεί να συνοδεύεται από τη δημιουργία αποστήματος ή/και συριγγίου. Σε κάθε περίπτωση πρέπει πάντα να αποκλείουμε την περίπτωση φλεγμονώδους καρκίνου και ιδιαίτερα σε μαστίτιδες που δεν υποχωρούν πλήρως μετά την θεραπεία με αντιβιοτική αγωγή.
Θεραπεία:
Στις περισσότερες περιπτώσεις η μαστίτιδα υποχωρεί με την λήψη αντιμικροβιακής αγωγής. Χορηγείται αντιβιοτικό ή συνδυασμός αντιβιοτικών για 10-15 ημέρες καθώς και παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Είθισται να προηγείται καλλιέργεια της περιοχής (και αντιβιόγραμμα) προς αναγνώριση του παθογόνου μικροβίου. Σε σπάνιες περιπτώσεις όπου η μαστίτιδα συνοδεύεται από υψηλό πυρετό απαιτείται ενδοφλέβια λήψη αντιβίωσης για τουλάχιστον δύο εικοσιτετράωρα. Χειρουργική θεραπεία απαιτείται μόνο σε περιπτώσεις αποστήματος καθώς και σε περιπτώσεις υποτροπιάζουσας μαστίτιδας με συνοδό συρίγγιο. Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται σε απλή παροχέτευση του αποστήματος με τοπική αναισθησία, ενώ στις περιπτώσεις συριγγίου απαιτείται η πλήρη αφαίρεση του σηραγγώδους πόρου από το δέρμα μέχρι το μαζικό παρέγχυμα (με τοπική ή ελαφρά γενική αναισθησία).
  Εικόνα: Απλή παροχέτευση αποστήματος (αριστερά) και εκτομή αποστηματικής κοιλότητας και σηραγγώδους πόρου (δεξιά).
Φλεγμονές εντός περιόδου γαλουχίας:
Επώδυνες θηλές: εμφανίζονται κατά τη γαλουχία και οφείλονται σε μικροκακώσεις των θηλών από βρέφος. Στην τυπική τους μορφή παρουσιάζονται ως αβαθείς αμυχές, εξελκώσεις, ή ραγάδες. Η κατάσταση αυτή καθιστά επώδυνη έως και αδύνατη τη γαλουχία με αποτέλεσμα την κατάργηση του αντανακλαστικού παραγωγής γάλακτος και επακόλουθη επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Θεραπευτικά συστήνεται η προσωρινή διακοπή του θηλασμού με ταυτόχρονη αντισηψία του δέρματος και τεχνητή αφαίρεση του γάλακτος.
Υπερφόρτωση μαστών: Τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό μπορεί να συμβεί κατακράτηση γάλακτος εντός του μαστού με αποτέλεσμα την λεγόμενη υπερφόρτωση των μαστών. Συνήθως οφείλεται σε ανεπαρκή άμελξη της θηλής από το βρέφος με αποτέλεσμα τη δημιουργία οιδήματος, φλεγμονής με ερυθρότητα του δέρματος και λοιμώξεις. Θεραπευτικά γίνεται κένωση του μαστού και σε ειδικές περιπτώσεις χορηγείται παράλληλα ωκυτοκίνη.
Μαστίτιδα λοχείας: Η μαστίτιδα κατά τη λοχεία είναι σχετικά συχνό φαινόμενο που εμφανίζεται κατά κανόνα τη δεύτερη εβδομάδα θηλασμού. Οφείλεται σε μικροβιακούς παράγοντες, και κυρίως στον Staphylococcus Aureus και στον Staphylococcus Epidermidis, που εισέρχονται στο μαζικό παρέγχυμα λόγο μικροτραυματισμών στην περιοχή της θηλής που οφείλονται στον θηλασμό. Κατά κανόνα, η αντιμετώπιση των φλεγμονών της περιόδου γαλουχίας είναι συντηρητική και συνίσταται στην λήψη αντιβιοτικής αγωγής. Μόνο στην περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής απαιτείται χειρουργική παρέμβαση. Σε περίπτωση δημιουργίας αποστήματος η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική απλή παροχέτευση της αποστηματικής κοιλότητας με τοπική αναισθησία. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά και δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο.
 
Γαλακτοκήλη: Αποτελεί σπάνια νόσο που εμφανίζεται σε νεαρές γυναίκες λίγο μετά τη διακοπή της γαλουχίας ή και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Προκαλείται από απόφραξη κάποιου γαλακτοφόρου πόρου από στερεοποιημένα υπολείμματα γάλακτος ανάμικτα με κυτταρικά στοιχεία. Συνήθως ακολουθεί διάταση του πάσχοντος πόρου και η δημιουργία υποθηλαίων αποστημάτων. Επί αυτόματης ρήξεως της αποστηματικής κοιλότητας η νόσος υποχωρεί, αλλά συχνά δημιουργείται σηραγγώδης πόρος που προδιαθέτει σε υποτροπή. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στην χορήγηση αντιβιοτικής θεραπείας καθώς και στην παροχέτευση υπάρχοντος αποστήματος με ταυτόχρονη εκτομή του σηραγγώδους πόρου (αν υπάρχει).
Εικόνα: Μαστογραφική και υπερηχοτομογραφική απεικόνιση γαλακτοκήλης.
Απόστημα του μαστού: Η μαστίτιδα κατά τη γαλουχία είναι σχετικά συχνό φαινόμενο που εμφανίζεται κατά κανόνα τη δεύτερη εβδομάδα θηλασμού. Οφείλεται σε μικροβιακούς παράγοντες, και κυρίως στον Staphylococcus Aureus και στον Staphylococcus Epidermidis, που εισέρχονται στο μαζικό παρέγχυμα λόγο μικροτραυματισμών στην περιοχή της θηλής (που οφείλονται στον θηλασμό). Η μόλυνση από αυτούς τους μικροβιακούς παράγοντες μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία αποστήματος του μαστού.
 
Κατά κανόνα οι φλεγμονές της περιόδου γαλουχίας αντιμετωπίζονται με επιτυχία συντηρητικά με αντιβιοτική αγωγή. Μόνο στην περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής απαιτείται χειρουργική παρέμβαση. Σε περίπτωση δημιουργίας αποστήματος η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική παροχέτευση της αποστηματικής κοιλότητας με τοπική αναισθησία. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά και δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Φλεγμονώδης Καρκίνος:
 
Ο φλεγμονώδης καρκίνος αποτελεί σπάνια μορφή επιθετικού καρκίνου του μαστού που εμφανίζεται σε ποσοστό 1 – 5% των περιπτώσεων. Προκαλεί εκτεταμένη φλεγμονή του μαζικού αδένα που οφείλεται σε καρκινικά έμβολα που αποφράσσουν τα λεμφαγγεία του μαστού. Σε αντίθεση με τις άλλες μορφές καρκίνου του μαστού δεν εμφανίζεται όγκος αλλά αντιθέτως μια εκτεταμένη περιοχή φλεγμονής. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει:
- ερυθρότητα του μαστού και αίσθηση θερμότητας στην περιοχή
- εκτεταμένο οίδημα του δέρματος με την χαρακτηριστική μορφή «δίκην φλοιού πορτοκαλιού» (peau d’orange), που οφείλεται σε οίδημα των τριχοθυλακίων)
- εισολκή θηλής
- πόνος και φαγούρα στον πάσχων μαστό
- ταχεία εμφάνιση και εξέλιξη με μικρή ανταπόκριση στην αντιβιοτική αγωγή
 
Εικόνα: Τυπική εμφάνιση φλεγμονώδους καρκίνου του μαστού.
Εικόνα: Εμφάνιση δέρματος «δίκην φλοιού πορτοκαλιού» (peau d’orange).
Είναι απολύτως απαραίτητο σε κάθε περίπτωση φλεγμονής στον μαστό η διαφορική διάγνωση να περιλαμβάνει και τον φλεγμονώδη καρκίνο. Δυστυχώς η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα δεν βοηθούν ιδιαίτερα, καθώς κατά κανόνα δεν υπάρχει μάζα, παρά μόνο διάχυτη φλεγμονή. Η διάγνωση τίθεται υποχρεωτικά με βιοψία (δια λεπτής ή χοντρής βελόνας) από την πάσχουσα περιοχή. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του φλεγμονώδους καρκίνου περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος μαστού (μαστεκτομή), την ακτινοβολία της περιοχής και την χορήγηση συμπληρωματικής χημειοθεραπείας και ορμονοθεραπείας. Όμως αυτός ο τύπος του καρκίνου παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα. Επειδή ξεκινάει και εξελίσσεται ταχύτατα, σε μερικές περιπτώσεις είναι αδύνατη η αρχική αντιμετώπιση με χειρουργική επέμβαση καθώς η νόσος καταλαμβάνει μεγάλη έκταση και δεν μπορούν να επιτευχθούν υγιή όρια ούτε με την μαστεκτομή. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θεραπευτική αντιμετώπιση ξεκινάει με συνδυασμό ακτινοβολίας και χημειοθεραπείας και μόλις ελαττωθεί η έκταση της νόσου πραγματοποιείται η χειρουργική αφαίρεση του μαστού. Αυτή η μέθοδος αντιμετώπισης ονομάζεται νέο-επικουρική θεραπεία.
|
Χειρουργική||Μαστού 
