Ινοαδένωμα μαστού

Αρχική σελίδα

Χειρουργική||Μαστού

Χειρουργική καλοηθών παθήσεων μαστού

Ινοαδένωμα μαστού

Το (απλό) ινοαδένωμα αποτελεί το πιο συχνό τύπο καλοήθους όγκου του μαστού. Μερικοί ειδικοί, μάλιστα, το κατατάσσουν ως μια απλή απόκλιση της φυσιολογικής λοβιακής ανάπτυξης του μαστού. Πρόκειται για ορμονοεξαρτόμενο καλοήθη όγκο, δηλαδή μια μάζα η οποία σχετίζεται και επηρεάζεται από τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, την εγκυμοσύνη και την γαλουχία. Γνωρίζουμε ότι η επίδραση των οιστρογόνων στον μαστό προκαλεί την ανάπτυξη αδενικών και ινωδών στοιχείων μέσα και γύρω από τους γαλακτοφόρους πόρους του μαστού. Για τον λόγο αυτό το απλό ινοαδένωμα εμφανίζεται συχνότερα στην παραγωγική ηλικία και μάλιστα μετά την εφηβεία όπου τα επίπεδα των γυναικείων ορμονών στο αίμα αυξάνονται. Είναι συχνότερο στις ηλικίες 20-35 έτη, αλλά μπορεί να εμφανίζεται σπανιότερα ακόμα και μετά την εμμηνόπαυση. Στις περιπτώσεις αυτές είναι πιθανό το ινοαδένωμα να προϋπήρχε και απλά να έγινε εμφανές λόγο της υποστροφή των αδενικών και ινωδών στοιχείων του μαστού που συμβαίνει φυσιολογικά με την πάροδο της ηλικίας. Το ινοαδένωμα μπορεί να είναι μονήρης (ένα) ή πολλαπλά (σε ποσοστό 10%), με εντόπιση τόσο στον ένα όσο και στους δύο μαστούς.

Η κλινική εξέταση του ινοαδενώματος δίνει την εικόνα ενός συμπαγούς, ιδιαίτερα ευκίνητου και ανώδυνου ογκιδίου με σαφή όρια και σκληρή σύσταση. Στην μαστογραφία απεικονίζεται ως ομαλή σκίαση με σαφή όρια και σφαιρικό ή πολυλοβωτό σχήμα.

Εικόνα: Μαστογραφική απεικόνιση τυπικού ινοαδενώματος.

Στον υπέρηχο, το ινοαδένωμα εμφανίζεται σαν υπόηχο μόρφωμα με σαφή και ομαλά όρια, και με περιφερική αιμάτωση.

Εικόνα: Υπερηχοτομογραφική απεικόνιση τυπικού ινοαδενώματος. Στην δεξιά εικόνα ο υπέρηχος συνδυάζεται με Doppler για την αξιολόγηση της αιμάτωσης.

Εικόνα: Υπερηχοτομογραφική απεικόνιση τυπικού ινοαδενώματος με την τεχνική της ελαστογραφίας.

Το μέγεθος του απλού ινοαδενώματος μπορεί να κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά μέχρι αρκετά εκατοστά (μέσος όρος από 1-5εκ.). Η φυσική πορεία ενός ινοαδενώματος μπορεί να το οδηγήσει σε υποστροφή (ελάττωση του μεγέθους) όπως συμβαίνει μετά την εμμηνόπαυση ή αντιθέτως να το οδηγήσει σε αύξηση του μεγέθους όπως παρατηρείται συχνά στην εγκυμοσύνη. Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων, πάντως, το μέγεθος παραμένει αμετάβλητο. Η πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής και η δημιουργία καρκίνου του μαστού ενός απλού ινοαδενώματος είναι πάρα πολύ μικρή και δεν διαφέρει από την γενική πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στα φυσιολογικά κύτταρα του αδένα. Για τον λόγο αυτό δεν συστήνεται αβίαστα η χειρουργική αφαίρεση κάθε απλού ινοαδενώματος. Οι ενδείξεις για την χειρουργική εκτομή ενός ινοαδενώματος είναι πολύ συγκεκριμένες και έχουν ως εξής:

Ραγδαία αύξηση του μεγέθους ενός ινοαδενώματος (πάνω από 20% του όγκου) σε σύντομο χρονικό διάστημα (μέχρι 6 μήνες).
Μέγεθος ινοαδενώματος πάνω από 2 εκατοστά.
Στοιχεία κυτταρικής ατυπίας σε παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (ή άλλης βιοψίας).
Μεγάλο ινοαδένωμα σε μικρό μαστό που προκαλεί αισθητική παραμόρφωση.

Σε κάθε περίπτωση μη αφαίρεσης ενός ογκιδίου που απεικονιστικά μοιάζει ως ινοαδένωμα θα πρέπει ΠΑΝΤΑ (!) να εκτελείται κάποια μορφή βιοψίας που να επιβεβαιώνει ιστολογικά ότι πρόκειται πράγματι για ινοαδένωμα. Εφόσον αυτό επιβεβαιωθεί, τότε και μόνο τότε, μπορεί κανείς απλά να παρακολουθεί το (ή τα) ινοαδένωμα με υπερηχοτομογράφημα ανά εξάμηνο κοιτώντας για τυχόν αλλαγές στο σχήμα ή το μέγεθος.

Ελάχιστα Επεμβατική Αφαίρεση Ινοαδενώματος:

Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα διαγνωστικής (πλήρους) εκτομής ενός μη ψηλαφητού (που δεν μπορούμε να το πιάσουμε με τα χέρια) ινοαδενώματος χωρίς ανοικτό χειρουργείο. Αυτό πραγματοποιείται, με την βοήθεια ενός ειδικού ρομποτικού βραχίονα που ελέγχεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή και φέρει μια συσκευή με ραδιοσυχνότητες που αφαιρεί πλήρως μη ψηλαφητά ινοαδενώματα μεγέθους μέχρι 2 εκατοστών. Η μέθοδος διεθνώς ονομάζεται B.L.E.S από την ακρωνύμια που προκύπτει από τα αρχικά: Breast Lesion Excision System, και αποτελεί την τελευταία εξέλιξη της μεθόδου τύπου Mammotome. Η αφαίρεση του ινοαδενώματος πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία, είναι εντελώς ανώδυνη και ολοκληρώνεται μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων εξασφαλίζει την πλήρη αιμόσταση κατά τη διάρκεια της βιοψίας και μειώνει δραματικά τον χρόνο αφαίρεσης της βλάβης. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι το ινοαδένωμα αφαιρείται ακέραιο χωρίς να τεμαχίζεται, όπως ακριβώς και στο ανοικτό χειρουργείο. Πρόκειται για μια εντελώς αξιόπιστη, ανώδυνη και αποτελεσματική μέθοδο εκτομής (προς ιστολογική εξέταση) οποιασδήποτε ύποπτης μη ψηλαφητής αλλοίωσης του μαστού. Δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ψηλαφητού ινοαδενώματος που βρίσκεται επιφανειακά στο δέρμα καθώς και όταν το ινοαδένωμα βρίσκεται πολύ κοντά στο θωρακικό τοίχωμα.

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται από την ομάδα μας στην Μονάδα Μαστού. Η εκτομή γίνεται με τοπική αναισθησία και διαρκεί περίπου 5-10 λεπτά, ενώ η τομή που γίνεται είναι μόλις 4 χιλιοστών και δεν απαιτεί τοποθέτηση ραμμάτων.

$C:\Users\Yiorgos\AppData\Local\Microsoft\Windows\Temporary Internet Files\Content.Word\bles1.jpg$

Εικόνα: Γραφική αναπαράσταση πλήρους αφαίρεσης μη ψηλαφητού ινοαδενώματος με ελάχιστα επεμβατική βιοψία τύπου BLES (breast Lesion Excision System), για διαγνωστικούς λόγους.

Εικόνα: Αφαίρεση μη ψηλαφητού ινοαδενώματος μεγέθους 2 εκατοστών με ελάχιστα επεμβατική βιοψία τύπου BLES (breast Lesion Excision System), για διαγνωστικούς λόγους.

Χειρουργική (Ανοικτή) Αφαίρεση Ινοαδενώματος:

Η χειρουργική αφαίρεση ενός ινοαδενώματος απαιτεί στην πλειονότητα των περιστάσεων γενική αναισθησία καθώς εξασφαλίζει πλήρη αναλγησία για την ασθενή αλλά και μεγαλύτερη άνεση για χειρουργικούς χειρισμούς από τον Χειρουργό. Εξαιρέσεις αποτελούν τα μικρά και επιπολής (επιφανειακά) ινοαδενώματα τα οποία μπορούν να αφαιρεθούν με τοπική αναισθησία και μερική καταστολή (καταστολή εν συνειδήση - μέθη). Πάντως προς σωστή πληροφόρηση, η γενική αναισθησία που χρησιμοποιείται είναι εξαιρετικά ελαφρά και ασφαλής (όσο και η τοπική) και γίνεται με απλή λαρυγγική μάσκα. Στις περιπτώσεις όπου το ινοαδένωμα προς αφαίρεση δεν είναι ψηλαφητό (δεν μπορούμε να το πιάσουμε με το χέρι) μπορεί να εφαρμοστεί η ελάχιστα επεμβατική βιοψία τύπου BLES. Εναλλακτικά, θα πρέπει να τίθεται ένας λεπτός συρμάτινος οδηγός δια υπερηχοτομογράφου που να σημαδεύει την περιοχή όπου βρίσκεται το ινοαδένωμα ή να χρησιμοποιείται ο υπερηχοτομογράφος κατά την διάρκεια του χειρουργείου ώστε να καθοδηγεί επιτόπου τον Χειρουργό. Η χειρουργική μας ομάδα εφαρμόζει και τις δύο αυτές τεχνικές εντοπισμού ενός μη ψηλαφητού ινοαδενώματος με προτίμηση στον διεγχειρητικό υπερηχοτομογράφο. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 30-60 λεπτά και στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο. Η επέμβαση εκτελείται το πρωί και η ασθενής επιστρέφει στο σπίτι νωρίς το απόγευμα.

Η τομή προτιμάται να γίνεται στο σημείο μετάπτωσης του δέρματος του μαστού στο δέρμα της θηλαίας άλου, κοντά στην περιοχή του ινοαδενώματος. Αυτό δίνει τα καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα καθώς στο σημείο αυτό αλλάζει το χρώμα του δέρματος και κρύβει τελείως την χειρουργική τομή. Συνήθως δεν απαιτείται τομή μεγαλύτερη από 2-4 εκατοστά.

Ακολουθεί η πλήρη εκτομή του ινοαδενώματος και η τομή συγκλείεται κατά στρώματα. Σε μερικές περιπτώσεις εκτομής μεγάλων ινοαδενωμάτων, πριν το τέλος του χειρουργείου τοποθετείται μια λεπτή παροχέτευση (ένα λεπτό σωληνάκι) από σιλικόνη στην περιοχή όπου βρισκόταν το ινοαδένωμα, ώστε να απομακρύνει τυχόν συλλογές υγρών. Η παροχέτευση αφαιρείται μετά από 18-24 ώρες. Η τομή του δέρματος συγκλείνεται με πλαστική τεχνική, χρησιμοποιώντας απορροφήσιμη ενδοδερμική ραφή για το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα. Η ραφή αυτή βρίσκεται εξολοκλήρου εσωτερικά του δέρματος και δεν φαίνεται καθόλου, ενώ είναι από απορροφήσιμο υλικό που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να κόψιμο ή αφαίρεση. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδική χειρουργική κόλλα δέρματος αντί της ενδοδερμικής ραφής. Μετεγχειρητικά δεν υπάρχει καθόλου πόνος καθότι χορηγούμε παυσίπονα φάρμακα αλλά και κάνουμε τοπική αναισθησία μακράς διάρκειας στην περιοχή της τομής. Ακολουθεί αλλαγή του τραύματος μετά από 3 ημέρες και μετά από μια εβδομάδα η ασθενής μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές της δραστηριότητες. Έντονη γυμναστική ή άρση βάρους συστήνεται να γίνεται μετά από 3-4 εβδομάδες.

Εικόνα: Ενδοδερμική ραφή με απορροφήσιμο ράμμα που δεν χρειάζεται κόψιμο.

Εικόνα: Τελικό αποτέλεσμα μετά από ενδοδερμική ραφή επί της θηλαίας άλου.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ακόμα και μεγάλα ινοαδενώματα της τάξης των 5 εκατοστών όταν αφαιρεθούν δεν αφήνουν πίσω τους μεγάλο έλλειμμα ή παραμόρφωση του μαστού, καθώς συμπιέζουν τον γύρω μαζικό αδένα ο οποίος μετά την αφαίρεση απελευθερώνεται και καλύπτει το κενό. Σε σπάνιες περιπτώσεις μόνο παρατηρείται παραμόρφωση, κυρίως μετά την εκτομή μεγάλου ινοαδενώματος σε μικρό μαστό που όμως στα χέρια έμπειρου χειρουργού αποκαθίσταται άμεσα, με απλή ανακατανομή του όγκου του μαστού.

Γιγάντιο Ιναδένωμα:

Πρόκειται για ινοαδένωμα μεγέθους πάνω από 10 εκατοστά που χαρακτηρίζεται από ταχεία ανάπτυξη. Παρουσιάζεται συχνότερα στα άκρα της αναπαραγωγικής λειτουργίας (14-18 έτη και 45-50 έτη). Τα ιστολογικά χαρακτηριστικά του γιγάντιου ινοαδενώματος είναι όμοια με εκείνα του απλού ινοαδενώματος με υπερτροφία ινωδών και επιθηλιακών στοιχείων. Συχνά συνοδεύεται από ηπίου βαθμού ατυπία και σπάνιες κυτταρικές μιτώσεις. Μπορεί να παρατηρηθεί:
α) παρεκτόπιση της θηλής – θηλαίας άλου
β) τάση στο υπερκείμενο δέρμα
γ) επίταση φλεβικών στοιχείων
δ) δερματική νέκρωση (παραμελημένες περιπτώσεις).
Η θεραπεία συνίσταται στην χειρουργική αφαίρεση του ινοαδενώματος.

$C:\Users\Yiorgos\AppData\Local\Microsoft\Windows\Temporary Internet Files\Content.Word\FIBROGIANT.JPG$

Χειρουργική Αφαίρεση Γιγάντιου Ινοαδενώματος:

Η χειρουργική αφαίρεση ενός γιγάντιου ινοαδενώματος απαιτεί γενική αναισθησία καθώς εξασφαλίζει πλήρη αναλγησία για την ασθενή αλλά και μεγαλύτερη άνεση για χειρουργικούς χειρισμούς από τον Χειρουργό. Η γενική αναισθησία που χρησιμοποιείται είναι εξαιρετικά ασφαλής και γίνεται με απλή λαρυγγική μάσκα. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 30-60 λεπτά και στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο. Η επέμβαση εκτελείται το πρωί και η ασθενής επιστρέφει στο σπίτι νωρίς το απόγευμα. Η χειρουργική εκτομή γιγάντιου ινοαδενώματος είναι σωστό να συνοδεύεται από ταχεία βιοψία (κατά τη διάρκεια του χειρουργείου) για τον αποκλεισμό φυλλοειδούς όγκου.

Η τομή προτιμάται να γίνεται κοντά στην περιοχή του ινοαδενώματος στο σημείο μετάπτωσης του δέρματος του μαστού στο δέρμα της θηλαίας άλου. Αυτό δίνει τα καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα καθώς στο σημείο αυτό αλλάζει το χρώμα του δέρματος και κρύβει τελείως την χειρουργική τομή. Συνήθως δεν απαιτείται τομή μεγαλύτερη από 5-6 εκατοστά για ένα γιγάντιο ιναδένωμα μεγέθους 10 εκατοστών. Ακολουθεί η πλήρη εκτομή του ινοαδενώματος και η τομή συγκλείεται κατά στρώματα. Σε μερικές περιπτώσεις εκτομής μεγάλων ινοαδενωμάτων, πριν το τέλος του χειρουργείου τοποθετείται μια λεπτή παροχέτευση (ένα λεπτό σωληνάκι) από σιλικόνη στην περιοχή όπου βρισκόταν το ινοαδένωμα, ώστε να απομακρύνει τυχόν συλλογές υγρών. Η παροχέτευση αφαιρείται μετά από 18-24 ώρες. Η τομή του δέρματος συγκλείνεται με πλαστική τεχνική, χρησιμοποιώντας απορροφήσιμη ενδοδερμική ραφή για το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα. Η ραφή αυτή βρίσκεται εξολοκλήρου εσωτερικά του δέρματος και δεν φαίνεται καθόλου, ενώ είναι από απορροφήσιμο υλικό που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να κόψιμο ή αφαίρεση. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδική χειρουργική κόλλα δέρματος αντί της ενδοδερμικής ραφής. Μετεγχειρητικά δεν υπάρχει καθόλου πόνος καθότι χορηγούμε παυσίπονα φάρμακα αλλά και κάνουμε τοπική αναισθησία μακράς διάρκειας στην περιοχή της τομής. Ακολουθεί αλλαγή του τραύματος μετά από 3 ημέρες και μετά από μια εβδομάδα η ασθενής μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές της δραστηριότητες. Έντονη γυμναστική ή άρση βάρους συστήνεται να γίνεται μετά από 3-4 εβδομάδες.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ακόμα και μεγάλα ινοαδενώματα της τάξης των 10 εκατοστών και άνω, όταν αφαιρεθούν δεν αφήνουν πίσω τους μεγάλο έλλειμμα ή ιδιαίτερη παραμόρφωση του μαστού, καθώς συμπιέζουν τον γύρω μαζικό αδένα ο οποίος μετά την αφαίρεση απελευθερώνεται και καλύπτει το κενό. Σε σπάνιες περιπτώσεις μόνο παρατηρείται παραμόρφωση, κυρίως μετά την εκτομή μεγάλου ινοαδενώματος σε μικρό μαστό που όμως στα χέρια έμπειρου χειρουργού αποκαθίσταται άμεσα, με απλή ανακατανομή του όγκου του μαστού.

Φυλλοειδείς Όγκοι:

Πρόκειται για όγκους που μοιάζουν με ινοαδένωμα αλλά έχουν τόσο καλοήθη όσο και κακοήθη συμπεριφορά (τοπική διήθηση – μεταστάσεις). Πρόκειται για ευμεγέθεις (>3 εκατοστά) συμπαγή μορφώματα που μπορεί να περικλείουν κύστεις ή περιοχές αιμορραγίας και νέκρωσης. Συνήθως εμφανίζονται ως καλώς περιγεγραμμένοι όγκοι με ασύμμετρες προσεκβολές. Ο βαθμός διαφοροποίησης εκφράζει τη βιολογική συμπεριφορά του φυλλοειδούς όγκου δηλαδή αν πρόκειται για καλοήθη ή κακοήθη μορφή (φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα).

fylloid2.png.jpg

Εικόνα: Μαστογραφική απεικόνηση φυλλοειδούς όγκου.

Χειρουργική Θεραπεία Φυλλοειδούς Όγκου:

Σκοπός της χειρουργικής θεραπείας του φυλλοειδούς όγκου είναι η πλήρης αφαίρεση της μάζας με υγιή όρια 1-2 εκατοστά. Με άλλα λόγια η βλάβη πρέπει να αφαιρείται μαζί με υγιή ιστό 1-2 εκατοστών περιμετρικά. Σε μεγάλους όγκους ενδείκνυται η τεταρτεκτομή ακόμα και η απλή ή και τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή αν πρόκειται για όγκο με κακοήθη συμπεριφορά όπως το φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα.

Η χειρουργική αφαίρεση ενός φυλλοειδούς όγκου είναι προτιμότερο να γίνεται με γενική αναισθησία καθώς εξασφαλίζει πλήρη αναλγησία για την ασθενή αλλά και μεγαλύτερη άνεση για χειρουργικούς χειρισμούς από τον Χειρουργό. Η γενική αναισθησία που χρησιμοποιείται είναι εξαιρετικά ασφαλής και γίνεται με απλή λαρυγγική μάσκα. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 30-60 λεπτά αν πρόκειται για απλή εκτομή του όγκου και 45-90 αν πρόκειται για τεταρτεκτομή, απλή ή τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή. Στην και στην πλειονότητα των περιπτώσεων απλής εκτομής ή τεταρτεκτομής δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο, ενώ σε περιπτώσεις απλής ή τροποποιημένης μαστεκτομής απαιτείται νοσηλεία 1 ημέρας. Είναι σωστό να προηγείται πάντα της χειρουργικής επέμβασης κάποια μορφή βιοψίας του φυλλοειδούς όγκου ώστε να εκτιμηθεί η βιολογική του συμπεριφορά με βάσει την ιστολογική εξέταση. Με τον τρόπο αυτό σχεδιάζεται εξαρχής ο τύπος του χειρουργείου που ενδείκνυται για κάθε περίπτωση.

Εικόνα: Χειρουργικό παρασκεύασμα φυλλοειδούς όγκου.